Free Cash Flow และ ROCE คือเครื่องมือที่นักลงทุนระดับโลกหลายคน ใช้วิเคราะห์การลงทุนกัน

แต่รู้หรือไม่ว่า ยังมีเครื่องมืออีกอย่างหนึ่ง ที่สำคัญมากไม่แพ้กัน จนถึงขนาดที่นักลงทุนระดับตำนาน อย่างคุณปู่ Warren Buffett เน้นย้ำอยู่หลายครั้ง ในจดหมายถึงผู้ถือหุ้นด้วย

เครื่องมือที่ว่า ก็คือ “Return on Invested Capital” หรือ ROIC

หากสงสัยว่า ROIC คืออะไร และมีวิธีในการหาอย่างไร ?

MONEY LAB จะย่อยเรื่องการเงิน การลงทุน ให้เข้าใจง่าย ๆ

ROIC เป็นเครื่องมือที่ใช้วิเคราะห์ว่า เงินที่บริษัทใช้ลงทุนทำธุรกิจไปทั้งหมด สุดท้ายแล้ว ทำผลตอบแทนกลับคืนมา ได้คุ้มค่าหรือไม่

โดยจะมีขั้นตอนในการคำนวณหา ดังนี้

1. คำนวณหา NOPAT ออกมาก่อน

สิ่งแรกที่เราต้องรู้ ก่อนจะคำนวณหา ROIC

ก็คือ “กําไรจากการดําเนินงานหลังหักภาษี (Net Operating Profit After Tax)”

หรือเรียกย่อ ๆ ว่า NOPAT

ซึ่งจะคำนวณหาได้โดย

NOPAT = กำไรจากการดำเนินงาน x (1 - อัตราภาษี)

ปกติแล้ว เงินในการลงทุนทำธุรกิจนั้น จะมีที่มาจาก 2 ส่วน คือ “ส่วนของผู้ถือหุ้น” ซึ่งเป็นเงินลงทุนเริ่มต้นของเจ้าของบริษัท และ “เงินกู้”

ซึ่งในส่วนของเงินกู้นั้น ก็จะมีการต้องจ่ายดอกเบี้ยคืนให้กับเจ้าหนี้ด้วย

แต่หลักคิดของ NOPAT จะเป็นการมองว่า เมื่อเราทำธุรกิจได้กำไรมาแล้ว เราจะต้องจ่ายภาษีให้กับภาครัฐก่อน แต่จะยังไม่นำต้นทุนทางการเงิน มาหักลบออกจากกำไรจากการดำเนินงาน

ที่ทำแบบนี้ก็เพื่อ เมื่อเราคำนวณ ROIC ออกมาแล้ว สามารถนำมาเปรียบเทียบได้ง่าย ๆ ว่า ผลตอบแทนจากการลงทุนของเรานั้น คุ้มค่าต่อการไปกู้เงินมาลงทุนหรือไม่ นั่นเอง

ลองมาดูตัวอย่างในการคำนวณหา NOPAT จากบริษัท A กัน โดยบริษัท A

- มีกำไรจากการดำเนินงานในปี 2023 เท่ากับ 600 ล้านบาท

- และมีอัตราภาษีที่จะต้องจ่าย อยู่ที่ 20%

ทำให้บริษัท A จะมี NOPAT ในปี 2023 เท่ากับ 480 ล้านบาท

2. ต่อมาคือ คำนวณหา Invested Capital

Invested Capital คือเงินทุนทั้งหมดที่ถูกใช้ไป ในการลงทุนทำธุรกิจของบริษัท

คำนวณหาโดย

Invested Capital = ส่วนของผู้ถือหุ้น + หนี้สินที่มีภาระดอกเบี้ย - เงินสดและสินทรัพย์ทางการเงิน

ยกตัวอย่างจากบริษัท A เช่นเดิม โดยในปี 2023 บริษัท A มี

- ส่วนของผู้ถือหุ้น 2,000 ล้านบาท

- หนี้สินที่มีภาระดอกเบี้ย ทั้งระยะสั้นและระยะยาว รวม 400 ล้านบาท

- เงินสดและสินทรัพย์ทางการเงิน 450 ล้านบาท

เมื่อคำนวณออกมาแล้ว บริษัท A จะมี Invested Capital ในปี 2023 เท่ากับ 1,950 ล้านบาท

3. และสุดท้าย เราจะหา ROIC ได้แล้ว

ขอย้ำกันอีกครั้งว่า ROIC หรือ Return on Invested Capital ไว้ใช้วิเคราะห์ว่า เมื่อบริษัททำธุรกิจแล้ว ทำผลตอบแทนกลับคืนมา ได้คุ้มค่าต่อเงินลงทุนที่ใช้ไปหรือไม่

หาก ROIC ยิ่งสูงมากเท่าไร ก็หมายความว่า บริษัททำผลตอบแทนจากการลงทุนในโครงการต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการทำธุรกิจ ได้คุ้มค่าต่อเงินที่ลงทุนไปมากเท่านั้น 

เมื่อเรารู้ทั้ง NOPAT และ Invested Capital เรียบร้อยแล้ว เราก็จะสามารถคำนวณหา ROIC ออกมาได้ โดยจะมีหน่วยเป็นเปอร์เซ็นต์ ดังนี้

ROIC = (NOPAT / Invested Capital) x 100

และจากตัวอย่างในข้อที่ 1 และข้อที่ 2 ก็จะทำให้ในปี 2023 บริษัท A มี

- NOPAT เท่ากับ 480 ล้านบาท

- Invested Capital เท่ากับ 1,950 ล้านบาท

ดังนั้น เมื่อคำนวณหาออกมาแล้ว

ในปี 2023 บริษัท A จะมี ROIC เท่ากับ 24.62%

อ่านมาถึงตรงนี้ ก็เชื่อว่า เราคงเข้าใจกันดีขึ้นแล้วว่า ROIC อีกหนึ่งเครื่องมือสำคัญ ที่นักลงทุนระดับโลกใช้วิเคราะห์การลงทุน มีความสำคัญ และวิธีในการคำนวณหาอย่างไร

การนำ ROIC ไปใช้วิเคราะห์บริษัทที่เราสนใจ ก็มีหลักคิดอยู่ง่าย ๆ เช่น ดูว่าที่ผ่านมา บริษัทสามารถสร้าง ROIC สูงกว่า 15% ได้อย่างต่อเนื่องหรือไม่

ถ้าบริษัทมี ROIC สูงกว่า 15% ขึ้นไปอย่างต่อเนื่อง และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นตลอด ก็หมายความว่า บริษัทนี้จัดว่าแข็งแกร่ง และนำเงินที่ได้จากการทำธุรกิจ ไปลงทุนต่อยอดในโครงการต่าง ๆ ได้อย่างคุ้มค่าอยู่เสมอ

หรืออีกอย่างหนึ่งก็คือ การนำ ROIC ไปเปรียบเทียบกับต้นทุนเงินทุนเฉลี่ยของกิจการ หรือ WACC ที่เป็นการเฉลี่ยต้นทุนระหว่างต้นทุนในการกู้ยืมเงิน และต้นทุนส่วนของเจ้าของ 

ซึ่งถ้าหาก ROIC มากกว่า WACC ค่อนข้างมาก ก็ถือได้ว่าบริษัทนี้ มีการลงทุนที่คุ้มค่า เพราะทำผลตอบแทนได้มากกว่าต้นทุนเฉลี่ยของบริษัท  

อย่างไรก็ตาม ถึงแม้ว่า ROIC จะเป็นอีกหนึ่งเครื่องมือที่สำคัญ แต่เราก็อย่าลืมวิเคราะห์บริษัทที่เราสนใจ ในด้านอื่น ๆ ให้รอบด้านด้วย

เช่น การวิเคราะห์ด้วย Free Cash Flow เพื่อดูว่าบริษัทเป็นเครื่องจักรผลิตเงินสด จริงหรือไม่

และรวมไปถึงการตรวจสอบความสามารถในการแข่งขันอย่างยั่งยืน ในระยะยาวของบริษัทควบคู่ไปด้วย ก็จะทำให้การวิเคราะห์หุ้นเพื่อลงทุนในแต่ละครั้งของเรา มีความเฉียบคมยิ่ง ๆ ขึ้นไป..

#ลงทุน

#หลักการลงทุน

#ROIC

References:

-https://www.longtunman.com/38656

-https://www.moneylabstory.com/11009

-“Return On Invested Capital (ROIC)”, a topic from the Valuation Master Class Boot Camp โดย Andrew Stotz

-Berkshire Hathaway Inc. Shareholder Letter ปี 1987

-Berkshire Hathaway Inc. Shareholder Letter ปี 1992

-Berkshire Hathaway Inc. Shareholder Letter ปี 2007

-หนังสือ Charlie Munger: The Complete Investor (2015) โดย Tren Griffin

-หนังสือ Getting Started in Value Investing (2007) โดย Charles Mizrahi