ธุรกิจธนาคาร เป็นธุรกิจที่มีความเฉพาะตัวไม่เหมือนใคร เพราะอย่างเช่นกำไรสุทธินั้น

ก็สามารถขึ้นหรือลงได้ จากการตั้งสำรองหนี้สิน ไม่ใช่จากประสิทธิภาพในการดำเนินธุรกิจเพียงอย่างเดียว

ทำให้การจะลงทุนหุ้นกลุ่มธนาคารทั้งที เราต้องรู้ว่า ตัวเลขทางการเงินตัวไหน ที่เอาไว้ใช้วิเคราะห์การลงทุนหุ้นธนาคารด้วย

แล้วตัวเลขทางการเงินสำคัญของกลุ่มธนาคาร ที่ควรรู้มีอะไรบ้าง ?

MONEY LAB จะย่อยเรื่องการเงิน การลงทุน ให้เข้าใจง่าย ๆ

ตัวเลขทางการเงินที่สำคัญของกลุ่มธนาคาร ที่ควรทำความเข้าใจ คือ

1. ส่วนต่างรายได้ดอกเบี้ยสุทธิ (Net Interest Margin หรือ NIM)

เป็นตัวเลขชี้วัดความสามารถในการหารายได้ ซึ่งถือเป็นแกนหลักที่แท้จริงของธุรกิจธนาคาร

เพราะรายได้ของธนาคารวัดจาก ส่วนต่างระหว่างอัตราดอกเบี้ยที่ปล่อยกู้ และอัตราดอกเบี้ยเงินฝาก

NIM คำนวณจาก

(รายได้ดอกเบี้ยรวม - ค่าใช้จ่ายดอกเบี้ย) / สินทรัพย์ทั้งหมดที่ก่อให้เกิดดอกเบี้ยเฉลี่ย

โดยธนาคารที่มี NIM สูง ๆ มักจะมีการปล่อยสินเชื่อที่มีอัตราดอกเบี้ยสูง เช่น สินเชื่อรถยนต์ ส่วนธนาคารที่มี NIM ต่ำ มักจะเน้นสินเชื่อธุรกิจ

ลองมาดูตัวอย่าง NIM ของหุ้นในกลุ่มธนาคารกันบ้าง

จากข้อมูลผลประกอบการล่าสุด ไตรมาส 2 ปี 2567

- BBL มี NIM เท่ากับ 3.0%

- KBANK มี NIM เท่ากับ 3.7%

- KKP มี NIM เท่ากับ 4.0%

จากข้อมูลทั้ง 3 บริษัท จะเห็นว่า KKP มี NIM สูงที่สุด อยู่ที่ 4.0% ซึ่งแปลได้ง่าย ๆ ว่า ธุรกรรมการเงินก่อให้เกิดรายได้ 100 บาท ธนาคารจะได้กำไร 4 บาท

สาเหตุที่ NIM ของ KKP สูงที่สุด นั่นก็เพราะว่าโครงสร้างการปล่อยสินเชื่อหลักมาจากสินเชื่อเช่าซื้อรถยนต์ ซึ่งเป็นสินเชื่อที่มีดอกเบี้ยสูง

ส่วน BBL มี NIM ต่ำที่สุด เพราะโครงสร้างการปล่อยสินเชื่อหลักมาจากสินเชื่อลูกค้าธุรกิจรายใหญ่

แต่แม้ว่าการปล่อยสินเชื่อลูกค้ารายย่อยอาจจะได้ NIM สูงกว่า แต่ก็มีความเสี่ยงที่สูงกว่าเช่นกัน เราจึงควรดูตัวเลขส่วนอื่น ๆ ประกอบกันด้วย

นอกจากนี้ การดูแนวโน้มของ NIM ในหลาย ๆ ไตรมาสก็มีความสำคัญ เพราะจะช่วยให้เห็นภาพชัดเจนว่า ธนาคารสามารถรักษาหรือเพิ่มความสามารถในการทำกำไรได้หรือไม่

ที่สำคัญ ควรพิจารณา NIM ควบคู่กับแนวโน้มของอัตราดอกเบี้ยนโยบายด้วย เพราะจะมีผลโดยตรงต่อต้นทุนและรายได้ดอกเบี้ยของธนาคาร

ธนาคารที่สามารถรักษาหรือเพิ่ม NIM ได้ อาจสะท้อนถึงความสามารถในการบริหารจัดการที่ดี ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการประเมินศักยภาพระยะยาว

และเพื่อให้เห็นภาพรวมที่ชัดเจนยิ่งขึ้น ควรดูตัวเลขรายได้ค่าธรรมเนียม (Non-NII) และอัตราการเติบโตของสินเชื่อ (Loan Growth) ร่วมด้วย

2. อัตราส่วนหนี้เสียต่อสินเชื่อรวม (NPL Ratio)

เป็นอัตราส่วนสำหรับสะท้อนคุณภาพสินทรัพย์ของธนาคาร

โดย NPL ย่อมาจาก Non-Performing Loan คือ สินเชื่อที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ เป็นหนี้เสียที่ลูกหนี้ผิดนัดชำระหนี้เกินกำหนดเป็นระยะเวลามากกว่า 90 วัน

NPL Ratio คำนวณจาก

สินเชื่อที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ / สินเชื่อรวม

ซึ่ง NPL Ratio จะช่วยให้เรารู้ว่าสินเชื่อทั้งหมดที่ธนาคารปล่อยไป มีหนี้เสียอยู่เท่าไร ยิ่งตัวเลขนี้ต่ำยิ่งดี แสดงว่า ลูกหนี้ของธนาคารมีการผิดนัดชำระหนี้น้อย

ลองมาดูตัวอย่าง NPL Ratio ของหุ้นในกลุ่มธนาคารกันบ้าง จากข้อมูลผลประกอบการล่าสุด ไตรมาส 2 ปี 2567

- BBL มี NPL Ratio เท่ากับ 3.2%

- KBANK มี NPL Ratio เท่ากับ 3.2%

- KKP มี NPL Ratio เท่ากับ 4.1%

จากข้อมูลทั้ง 3 บริษัท จะเห็นว่า BBL และ KBANK มี NPL Ratio อยู่ที่ 3.2% ซึ่งแปลว่า จากสินเชื่อทั้งหมด 100 บาท มีสินเชื่อที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ 3.20 บาท

สาเหตุที่ NPL Ratio ของแต่ละธนาคารแตกต่างกันนั้นมาจากนโยบายการปล่อยสินเชื่อและกลุ่มลูกค้าเป้าหมายที่แตกต่างกัน

KKP มี NPL Ratio สูงที่สุด เนื่องจากเน้นการปล่อยสินเชื่อรายย่อยเป็นหลัก ซึ่งมักมีความเสี่ยงด้านเครดิตสูงกว่า BBL ที่เน้นการปล่อยสินเชื่อให้กับลูกค้าธุรกิจรายใหญ่ และ KBANK ที่มีทั้งลูกค้าธุรกิจรายใหญ่และ SME

นอกจากนี้ควรดูแนวโน้ม NPL Ratio ในหลาย ๆ ไตรมาส ควบคู่กับการดูอัตราการเติบโตของสินเชื่อและ NIM ร่วมด้วย

เพราะหากธนาคารมีการเติบโตของสินเชื่อสูงและ NIM ดี แต่ NPL Ratio เพิ่มขึ้นมาก อาจสะท้อนว่าธนาคารกำลังรับความเสี่ยงที่มากเกินไป ในการสร้างผลตอบแทนระยะสั้น

และเพื่อให้เห็นภาพมากขึ้น ควรดูควบคู่กับอัตราส่วนเงินสำรองต่อสินเชื่อที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ (Coverage Ratio) และอัตราการตั้งสำรองหนี้สูญ (Credit Cost)

รวมถึงสภาพเศรษฐกิจโดยรวม เนื่องจากภาวะเศรษฐกิจมีผลโดยตรงต่อความสามารถในการชำระหนี้ของลูกค้า

3. อัตราส่วนเงินกองทุนขั้นที่ 1 ต่อสินทรัพย์เสี่ยง (CET1 Ratio)

เป็นอัตราส่วนที่แสดงถึงความแข็งแกร่งทางการเงินของธนาคาร

CET1 Ratio คำนวณจาก

เงินกองทุนขั้นที่ 1 ที่เป็นส่วนของเจ้าของ / สินทรัพย์เสี่ยง

โดย CET1 Ratio หรือ เงินกองทุนขั้นที่ 1 ที่เป็นส่วนของเจ้าของ ประกอบด้วยหุ้นสามัญ ส่วนเกินมูลค่าหุ้น และกำไรสะสม

ส่วนสินทรัพย์เสี่ยงที่ธนาคารมีอยู่ ส่วนใหญ่จะเป็นเงินให้สินเชื่อที่ปล่อยกู้ไป

ซึ่งธนาคารแห่งประเทศไทย กำหนดเกณฑ์ขั้นต่ำสำหรับ CET1 Ratio ไว้ที่ 8%

เราลองมาดูตัวอย่าง CET1 Ratio ของหุ้นในกลุ่มธนาคาร จากข้อมูลผลประกอบการล่าสุด ไตรมาส 2 ปี 2567 กันดีกว่า

- BBL มี CET1 Ratio เท่ากับ 15.32%

- KBANK มี CET1 Ratio เท่ากับ 16.50%

- KKP มี CET1 Ratio เท่ากับ 13.61%

จากข้อมูลจะเห็นว่า ทั้ง 3 บริษัท มี CET1 Ratio สูงกว่าเกณฑ์ขั้นต่ำของธนาคารแห่งประเทศไทยที่ 8% อย่างมากทั้งสิ้น

แสดงถึงความแข็งแกร่งทางการเงินของธนาคาร และความสามารถในการรับมือกับความผันผวนทางเศรษฐกิจของธนาคารในไทย

สรุปแล้ว ตัวเลขเหล่านี้อย่าง NIM, NPL Ratio และ CET1 Ratio ถือเป็นตัวเลขที่เราควรจะให้ความสนใจ นอกเหนือจากการดูเพียงตัวเลขกำไรสุทธิ เพื่อให้เห็นภาพรวมที่แท้จริงของธุรกิจธนาคาร

เพราะตัวชี้วัดเหล่านี้ ช่วยให้เราเข้าใจทั้งความสามารถในการทำกำไร คุณภาพของสินทรัพย์ และความมั่นคงทางการเงินของธนาคาร ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการประเมินศักยภาพและความเสี่ยงในระยะยาว

อย่างไรก็ตาม การวิเคราะห์ที่ดีไม่ควรจำกัดอยู่เพียงแค่ตัวเลขเหล่านี้ แต่ควรพิจารณาปัจจัยอื่น ๆ ประกอบด้วย เช่น แนวโน้มของอุตสาหกรรม นโยบายการเงิน และภาวะเศรษฐกิจโดยรวม