กรณีศึกษา กองทุน National Team ที่รัฐบาลจีน ตั้งเพื่อแทรกแซงตลาดหุ้น | MONEY LAB
ย้อนกลับไปเมื่อปี 2015 ตลาดหุ้นจีนกำลังอยู่ในภาวะฟองสบู่ จากการขยายตัวของสินเชื่อ และการปล่อยปละละเลยให้มีการเก็งกำไรในตลาดหุ้นโดยใช้บัญชีเงินกู้ยืม

ดัชนี CSI300 ซึ่งเป็นตัวแทนของบริษัทที่ใหญ่ที่สุด 300 อันดับแรกในตลาดหุ้นจีน ปรับตัวขึ้นไปมากถึง 50% ภายใน 6 เดือน

นักเก็งกำไร และนักลงทุนในตลาดหุ้นจีน ต่างทำกำไรในตลาดหุ้นกันอย่างคึกคัก แต่แล้วงานเลี้ยงก็ย่อมต้องมีวันเลิกรา เพราะในช่วงเดือนมิถุนายน 2015 รัฐบาลจีนเริ่มเข้มงวดกับการปล่อยกู้เพื่อเก็งกำไรในตลาดหุ้น

สิ่งที่เกิดขึ้นก็คือ ดัชนี CSI300 ปรับตัวลดลงไปมากกว่า 31% ภายในเดือนเดียว นักลงทุนต่างสูญเสียความเชื่อมั่นต่อระบบการเงินของจีน

แล้วรัฐบาลจีนทำอย่างไร ถึงแก้ปัญหาวิกฤติตลาดหุ้นในปี 2015 ได้ ? MONEY LAB จะเล่าเรื่องการเงิน ที่โรงเรียนไม่เคยสอน ให้เข้าใจ

ก่อนอื่นเราต้องเข้าใจก่อนว่า เมื่อตลาดหุ้นปรับตัวลดลงอย่างหนัก จากการสูญเสียความเชื่อมั่นของนักลงทุน ก็จะส่งผลกระทบต่อการระดมทุนสำหรับภาคเอกชน

เมื่อการระดมทุนในตลาดหุ้นมีความยากลำบากมากขึ้น ภาคเอกชนก็จะระดมเงินไปลงทุนขยายกิจการได้น้อยกว่าที่ควรจะเป็น ทำให้เศรษฐกิจเติบโตช้าลงในที่สุด

พอเรื่องเป็นแบบนี้ รัฐบาลจีนจึงเข้ามาแทรกแซงตลาดหุ้นโดยตรง ผ่านการจัดตั้งกองทุนรักษาเสถียรภาพของตลาดหุ้นขึ้นมา โดยมีชื่อเล่นว่า “National Team”

ซึ่งจริง ๆ แล้วการเข้าแทรกแซงตลาดหุ้นโดยตรงของรัฐบาลจีน ไม่ใช่เรื่องใหม่ในสมัยนั้น เพราะหลายประเทศก็เคยทำมาแล้ว ในระหว่างที่มีวิกฤติสำคัญ ๆ เช่น

ปี 1997 ที่เกิดวิกฤติต้มยำกุ้ง รัฐบาลฮ่องกงได้เข้ามาซื้อหุ้นที่จดทะเบียนในตลาดหุ้นฮ่องกง มูลค่าเงินลงทุนรวม 545,000 ล้านบาทปี 2001 ที่เกิดวิกฤติฟองสบู่ดอตคอม รัฐบาลเกาหลีใต้ และไต้หวัน ก็ได้จัดตั้งกองทุนรักษาเสถียรภาพของตลาดหุ้นปี 2008 ที่เกิดวิกฤติซับไพรม์ ธนาคารกลางญี่ปุ่นก็ได้จัดตั้งกองทุนรักษาเสถียรภาพของตลาดหุ้น มูลค่าเงินลงทุนรวม 5,180,000 ล้านบาท คิดเป็น 5% ของมูลค่าบริษัททั้งหมดในตลาดหุ้นโตเกียว

กลับมาที่กองทุน National Team ของจีน ซึ่งมีสมาชิกประกอบไปด้วย

บริษัท China Securities Finance Corp. (CSF) เป็นรัฐวิสาหกิจของจีน ซึ่งแต่เดิมทำธุรกิจปล่อยเงินกู้ให้บริษัทหลักทรัพย์ในจีนบริษัท Central Huijin Investment ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกองทุนความมั่งคั่งแห่งชาติของจีนสำนักงานบริหารเงินตราต่างประเทศของจีน

กองทุน National Team ของจีนได้กว้านซื้อหุ้นในตลาดหุ้นจีนไปกว่า 7,800,000 ล้านบาท คิดเป็น 4.3% ของมูลค่าบริษัททั้งหมดในตลาดหุ้นจีน

การเข้าซื้อหุ้นของกองทุน National Team ทำให้ในไตรมาส 3 ปี 2015 พบว่า National Team กลายเป็นผู้ถือหุ้นรายใหญ่ 10 อันดับแรก มากถึง 1,401 บริษัท

ถ้าหากนับเฉพาะในดัชนี CSI300 กองทุน National Team ได้เป็นผู้ถือหุ้นรายใหญ่ 10 อันดับแรก ทั้งหมด 281 บริษัท คิดเป็นน้ำหนักการลงทุนประมาณ 74% ของทั้งพอร์ต

สาเหตุที่ต้องลงทุนในหุ้นขนาดใหญ่ ก็เพราะว่า ราคาหุ้นของบริษัทขนาดใหญ่ 300 บริษัทแรกของจีน มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของดัชนีเป็นอย่างมาก

และการขึ้นลงของดัชนีตลาดหุ้น ก็มีผลต่อการเรียกความเชื่อมั่นของนักลงทุนให้กลับมา

แล้วการแทรกแซงตลาดหุ้นด้วยวิธีนี้ ประสบความสำเร็จหรือไม่ ?

ผลการศึกษาพบว่า การแทรกแซงตลาดหุ้นผ่านการจัดตั้งกองทุนขึ้นมาซื้อหุ้นโดยตรงของรัฐบาล ทำให้ลดความผันผวนได้จริง

แต่ผลที่ตามมาก็คือ นักลงทุนจะเริ่มละเลยต่อปัจจัยพื้นฐานของบริษัท และให้ความสำคัญกับข่าวการแทรกแซงตลาดหุ้นของรัฐบาลมากกว่า

ทำให้ราคาหุ้นไม่ได้สะท้อนมูลค่าจากปัจจัยพื้นฐานจริง ๆ แต่จะเคลื่อนไหวตามข่าวการเข้าซื้อหุ้นของรัฐบาลมากกว่า

ดังนั้นแล้ว เราก็อาจสรุปได้ว่า การเข้าแทรกแซงตลาดหุ้นผ่านการซื้อหุ้นโดยตรงของรัฐบาล สามารถหยุดแรงเทขาย และเรียกความเชื่อมั่นของนักลงทุนให้กลับมาได้จริง

แต่ก็ต้องแลกมากับประสิทธิภาพของตลาดหุ้น ที่ควรสะท้อนราคาสินทรัพย์ให้สอดคล้องไปตามปัจจัยพื้นฐานจริง ๆ

ในปัจจุบันกองทุน National Team ยังคงมีบทบาทในตลาดหุ้นจีนอยู่ โดยในปี 2021 และปี 2022 ก็มีข่าวคราวว่ากองทุนนี้เข้ามาแทรกแซงตลาดหุ้นบ้าง แต่เม็ดเงินที่ใช้แทรกแซงก็น้อยกว่าปี 2015 มาก

ทำให้ตลาดหุ้นจีนในปัจจุบันยังเป็นตลาดหุ้นขาลงมาตั้งแต่ต้นปี 2021 จากวิกฤติอสังหาฯ ที่ยังไม่คลี่คลาย และการออกกฎระเบียบที่มีความเข้มงวดต่อธุรกิจยักษ์ใหญ่ในประเทศ

ก็เป็นที่น่าคิดต่อไปว่า หากรัฐบาลจีนเข้ามาแทรกแซงตลาดหุ้นผ่านกองทุนนี้ด้วยเม็ดเงินก้อนใหญ่ จะทำให้ตลาดหุ้นจีนฟื้นตัวได้เหมือนปี 2015 หรือไม่..

References
-https://www.bloomberg.com/news/articles/2023-10-13/china-weighs-new-stabilization-fund-to-prop-up-stock-market
-https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3546411&download=yes
-https://www.ft.com/content/7515f06c-939d-11e5-9e3e-eb48769cecab
-https://www.forbes.com/sites/brendanahern/2023/10/12/the-national-team-buys-low/?sh=6bc75937e4f7
-https://en.wikipedia.org/wiki/China_Securities_Finance
-https://www.ft.com/content/c1666694-248b-11e5-9c4e-a775d2b173ca
-https://www.bloomberg.com/news/articles/2018-11-17/when-stocks-crash-china-turns-to-its-national-team-quicktake