“ทุกวิกฤติมีโอกาสเสมอ” คือคำที่หลายคนอาจจะเคยได้ยิน เพราะถ้าหากเราลองศึกษาประวัติของนักลงทุนหลาย ๆ ท่าน ก็มักจะเห็นได้ว่า

ในช่วงเวลาที่เกิดวิกฤติ หรือเศรษฐกิจตกต่ำ ที่หลาย ๆ คนมักจะหันหนีออกจากตลาดหุ้น และการลงทุน อาจจะด้วยการขาดทุน และการกลัวความเสี่ยง กลับกลายเป็นช่วงเวลาสร้างความมั่งคั่ง ของพวกเขาเหล่านั้น

เพราะว่าในขณะที่ผู้คน พากันคิดว่าไม่มีโอกาสหลงเหลืออยู่แล้วในตลาดหุ้น แต่อันที่จริงแล้ว บางสินทรัพย์ ก็สามารถให้ผลตอบแทนสูง ในช่วงเวลาอันยากลำบากได้

ซึ่งสิ่งที่จะช่วยให้เรามองเห็นโอกาสในการลงทุน ตามแต่ละช่วงเวลาต่าง ๆ ของเศรษฐกิจก็คือ “Investment Clock” หรือ “นาฬิกาการลงทุน” นั่นเอง

และถ้าหากสงสัยว่า นาฬิกาการลงทุน มีรายละเอียด และวิธีใช้อย่างไร ในวันนี้ ?

MONEY LAB จะย่อยเรื่องการเงิน การลงทุน ให้เข้าใจง่าย ๆ

Investment Clock ถูกคิดค้นขึ้นโดยคุณ Trevor Greetham ในตอนที่เขายังเป็นผู้อำนวยการฝ่ายจัดสรรสินทรัพย์ ให้กับบริษัทจัดการการลงทุนชื่อดังอย่าง Merrill Lynch

โดยคุณ Greetham นั้น ใช้ตัวเลขเศรษฐกิจเพียงแค่ 2 ตัว คือ การเติบโตของ GDP เมื่อเทียบกับค่าเฉลี่ยในอดีต และอัตราเงินเฟ้อ ในการแบ่งวัฏจักรเศรษฐกิจ ออกเป็น 4 ระยะ ได้แก่

1. ระยะกระตุ้นเศรษฐกิจ (Reflation Phase)

ในระยะนี้ การเติบโตของเศรษฐกิจ และอัตราเงินเฟ้อ จะชะลอตัวลงเรื่อย ๆ หรือแม้แต่ติดลบเลยก็ได้ เพราะผ่านจุดที่เศรษฐกิจหยุดชะงักมาแล้ว

ผู้คนจึงต้องรัดเข็มขัด และไม่กล้าที่จะใช้จ่ายอะไร เศรษฐกิจจึงไม่เติบโต และอัตราเงินเฟ้อก็ปรับตัวลง เป็นสัญญาณว่าเศรษฐกิจกำลังซบเซา

เมื่อเป็นแบบนี้ รัฐบาล และหน่วยงานต่าง ๆ ก็จะต้องเข้ามากระตุ้นเศรษฐกิจ ผ่านโครงการต่าง ๆ รวมถึงธนาคารกลางก็จะเริ่มปรับลดดอกเบี้ยลง

ตัวอย่างของเศรษฐกิจระยะนี้ ในชีวิตจริงก็คือ ช่วงที่ประเทศไทยเจอกับโรคระบาด และจำเป็นต้องล็อกดาวน์ ทางรัฐบาลก็ออกมาตรการคนละครึ่ง ส่วนธนาคารแห่งประเทศไทย ก็ทำการลดดอกเบี้ยลงไปจนเหลือ 0.5%

2. ระยะฟื้นฟู (Recovery Phase)

เมื่อนโยบายกระตุ้นเศรษฐกิจต่าง ๆ ของรัฐบาล เริ่มออกดอกออกผล เศรษฐกิจก็เริ่มกลับมาเติบโตอีกครั้ง ส่วนธนาคารกลางก็จะยังคงดอกเบี้ยให้ต่ำไว้อยู่ เพื่อไม่ให้ไปขัดกับเศรษฐกิจที่กำลังฟื้นตัว

ถึงอย่างนั้น ผู้คนก็ยังไม่มั่นใจที่จะใช้จ่ายเพิ่มขึ้นมากนัก อีกทั้งห้างร้านต่าง ๆ ก็ยังกล้า ๆ กลัว ๆ ที่จะลงทุนขยายกิจการ หรือเดินหน้าเพิ่มกำลังการผลิต ทำให้อัตราเงินเฟ้อในระยะนี้จะยังคงต่ำอยู่

ตัวอย่างของเศรษฐกิจระยะนี้ในชีวิตจริงก็คือ ช่วงปี 2564 ที่สถานการณ์โรคระบาดเริ่มซาลง และประเทศไทยเริ่มกลับมาเปิดเมืองอีกครั้งหนึ่ง แต่ก็ยังคุมเข้ม ไม่ให้นักท่องเที่ยวต่างชาติเข้ามา

จะเห็นว่าเศรษฐกิจไทย เริ่มกลับมาเติบโต จากอัตราการเติบโตของ GDP ในปี 2564 อยู่ที่ 1.5% จากที่ติดลบมากถึง 6.2% ในปี 2563 แต่อัตราเงินเฟ้อทั้งปี 2564 ก็อยู่ที่ 1.2% เท่านั้น

3. ระยะเฟื่องฟู (Overheat Phase)

เมื่อผ่านระยะฟื้นฟูมาได้ ผู้คนก็มีกำลังซื้อเพิ่มมากขึ้น บริษัทห้างร้านต่าง ๆ ก็มั่นใจที่จะลงทุนขยายกิจการ รวมไปถึงเดินหน้าผลิตสินค้าอย่างเต็มกำลัง

เศรษฐกิจในช่วงนี้จะเติบโตอย่างร้อนแรง พร้อมกับอัตราเงินเฟ้อที่เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว จากการจับจ่ายใช้สอยของผู้คน จนทางธนาคารกลางต้องทยอยขึ้นดอกเบี้ย เพื่อสกัดไม่ให้เงินเฟ้อสูงจนเกินไป

ตัวอย่างของระยะเศรษฐกิจนี้ในชีวิตจริงก็คือ ช่วง 10 ปีก่อนเกิดวิกฤติต้มยำกุ้ง ที่เศรษฐกิจประเทศไทยในช่วงเวลานั้น เติบโตเฉลี่ยปีละเกือบ 16% พร้อมกับอัตราเงินเฟ้อที่เฉลี่ยแล้ว อยู่ที่ปีละ 5%

ซึ่งก็ถือว่าสูงมาก ถ้าเทียบกับช่วง 10 ปีย้อนหลังมานี้ ประเทศไทยมีเงินเฟ้อเฉลี่ย แค่ปีละ 1.2% เท่านั้นเอง

4. ระยะชะงักงัน (Stagflation)

Stagflation ถือเป็นฝันร้ายที่รัฐบาล หรือธนาคารกลางของแต่ละประเทศ ไม่อยากรับมือ เนื่องจาก Stagflation เป็นภาวะที่เศรษฐกิจหดตัว ไปพร้อม ๆ กันกับเงินเฟ้อสูง

ทำให้การจะใช้มาตรการกระตุ้นเศรษฐกิจ ให้คนจับจ่ายใช้สอย เพื่อให้เศรษฐกิจกลับมาขยายตัว ก็จะไปเร่งอัตราเงินเฟ้อให้สูงขึ้นอีก แต่ในทางกลับกัน ถ้าขึ้นดอกเบี้ยสูง ๆ เพื่อสู้เงินเฟ้อ เศรษฐกิจก็จะหดตัวลงมากกว่าเดิม

เพราะฉะนั้น ในท้ายที่สุดเศรษฐกิจของประเทศ ก็จะซบเซาลง จากการที่คนไม่มีกำลังจับจ่ายใช้สอย จนอัตราเงินเฟ้อค่อย ๆ ลดลง และกลับไปเริ่มวัฏจักร ในระยะที่ 1 อีกครั้ง

ประเทศไทยนั้น ยังไม่เคยเจอกับภาวะ Stagflation แต่สิ่งที่ใกล้เคียงมากที่สุด ก็คงเป็นช่วงเกิดวิกฤติต้มยำกุ้ง ที่อัตราเงินเฟ้อของไทยเพิ่มขึ้น จากการลอยตัวค่าเงิน จนราคาสินค้านำเข้าแพงขึ้น 2 เท่า พร้อมกับเศรษฐกิจที่หดตัว

แล้วอะไรคือสินทรัพย์ที่เราควรจะลงทุน เมื่อดูจาก Investment Clock ?

สำหรับสินทรัพย์และประเภทของหุ้นที่เราควรจะลงทุน แต่ละช่วงเวลานั้น คุณ Greetham ได้จำแนกไว้ดังนี้

- ระยะกระตุ้นเศรษฐกิจ

สินทรัพย์ที่ให้ผลตอบแทนได้ดีในระยะนี้ก็คือ “ตราสารหนี้ระยะยาว” เนื่องจากในช่วงนี้ ตัวเลขเงินเฟ้อจะยังอยู่ในระดับที่ต่ำ
และในอนาคตธนาคารกลางก็มีแนวโน้มที่จะลดดอกเบี้ยเพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจ จึงทำให้ราคาของพันธบัตรที่เราถืออยู่มีแนวโน้มจะเพิ่มสูงขึ้น

ส่วนประเภทของหุ้นที่ควรลงทุนในระยะนี้ก็คือ หุ้นปลอดภัยที่ยังสามารถเติบโตได้ แม้เศรษฐกิจจะตกต่ำ และอาจจะได้รับอานิสงส์ จากนโยบายกระตุ้นเศรษฐกิจจากภาครัฐ เช่น

หุ้นของบริษัท ในกลุ่มธุรกิจค้าปลีก และกลุ่มธุรกิจโทรคมนาคม

- ระยะฟื้นฟู

สินทรัพย์ที่ควรจะลงทุนในระยะนี้ก็คือ “หุ้น” เนื่องจากผลประกอบการของบริษัทต่าง ๆ เพิ่งเริ่มจะฟื้นตัว ทำให้มูลค่าหุ้น จะยังไม่ขึ้นไปสูงมากนัก บวกกับอัตราดอกเบี้ยที่ยังต่ำอยู่ ทำให้ผลตอบแทนจากตลาดหุ้นยังคงน่าสนใจ

โดยประเภทของหุ้นที่ควรลงทุนในระยะนี้ก็คือ หุ้นวัฏจักรเติบโต ที่ผลประกอบการและราคา จะเติบโตไปพร้อมกันกับเศรษฐกิจที่กำลังฟื้นตัวกลับมา

หุ้นกลุ่มธุรกิจประเภทนี้ก็เช่น กลุ่มธุรกิจธนาคาร, กลุ่มอสังหาริมทรัพย์ และการก่อสร้าง รวมไปถึงกลุ่มสินค้าอุตสาหกรรม

- ระยะเฟื่องฟู

เมื่อเศรษฐกิจเติบโตอย่างร้อนแรง ก็ย่อมมีความต้องการวัตถุดิบต่าง ๆ เพื่อนำมาผลิตและป้อนให้กับความต้องการ ของผู้คนที่มีกำลังซื้อมากขึ้น และเงินเฟ้อที่สูงขึ้น ยังทำให้ผู้คนนำเงินมาพักในโลหะมีค่า อย่างเช่น “ทองคำ” อีกด้วย

สินทรัพย์ที่ควรจะลงทุนในระยะนี้จึงเป็น “สินค้าโภคภัณฑ์” เช่น ทองคำ, น้ำมัน รวมไปถึงสินค้าทางการเกษตรต่าง ๆ

ส่วนประเภทของหุ้นที่ควรลงทุนก็คือ หุ้นวัฏจักร อย่างเช่น กลุ่มสินค้าอุปโภคบริโภค, กลุ่มสินค้าโภคภัณฑ์ และกลุ่มท่องเที่ยว แต่ต้องหาหุ้นที่ราคาถูก เพราะในช่วงนี้หุ้นหลาย ๆ ตัวในตลาด จะเริ่มมีมูลค่าแพงเกินจริงแล้ว

- ระยะชะงักงัน

ในช่วงที่เศรษฐกิจเดินทางมาถึงขาลงแบบนี้ สิ่งที่เราควรจะลงทุนก็คือ “เงินสดหรือตราสารหนี้ระยะสั้น” เพราะราคาของสินทรัพย์ ต่างก็ปรับตัวลงแทบจะทุกอย่าง

ทำให้การถือเงินสดรอลงทุนในจังหวะที่ตลาดหุ้นกลับมาฟื้นตัว ก็ดูเป็นทางเลือกที่สมเหตุสมผล

ส่วนประเภทของหุ้นที่ควรลงทุนในระยะนี้ก็คือ หุ้นปลอดภัยราคาถูก อย่างเช่น หุ้นในกลุ่มธุรกิจสุขภาพ และกลุ่มธุรกิจสาธารณูปโภค

จากทั้งหมดนี้เองจะเห็นได้ว่า ในแต่ละช่วงเวลาของวัฏจักรเศรษฐกิจนั้น ต่างก็มีทรัพย์สินให้ลงทุนแตกต่างกัน

ถึงอย่างนั้น Investment Clock ก็ยังมีข้อจำกัดอยู่ คือ ในบางครั้ง วัฏจักรเศรษฐกิจ อาจจะไม่ได้ดำเนินตาม 4 ระยะแบบนี้เสมอไปก็ได้

อีกทั้งสัญญาณอย่างการเติบโตของ GDP ยังเป็นตัวบ่งบอกสภาพเศรษฐกิจที่ค่อนข้างช้า เพราะอย่างเร็วที่สุด อัตราการเติบโตของ GDP จะประกาศทุก 3 เดือน

ทำให้ในบางครั้ง กว่าเราจะรับรู้ได้ว่า เศรษฐกิจเริ่มเข้าสู่ช่วงเปลี่ยนผ่านจริง ๆ ก็อาจจะสายไปเสียแล้ว..

References

-https://www.moomoo.com/us/learn/detail-what-is-merrill-lynch-s-investment-clock-59567-220659016

-https://medium.com/huobi-research/a-study-on-the-investment-clock-of-merrill-lynch-c8f6e6d59144

-https://tradingeconomics.com/thailand/interest-rate

-https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.KD.ZG?locations=TH

-https://data.worldbank.org/indicator/FP.CPI.TOTL?locations=TH

-https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD?locations=TH

-https://www.setinvestnow.com/th/knowledge/article/315-investhow-economiccycle

รู้จัก INDIAESG19 DR ใหม่ล่าสุด ที่ลงทุน ในหุ้นอินเดีย

Gladys Holm เลขาฯ บริษัท ที่ลงทุน ตามคำแนะนำเจ้านาย จนมีเงิน 1,300 ล้านบาท

รู้จัก “เชียเชิงไห่” เด็กบ้านจน จากปีนัง ผู้กลายเป็น Warren Buffett แห่งเอเชีย

รู้จัก “Investment Clock” เครื่องมืออ่าน วัฏจักรเศรษฐกิจ สำหรับนักลงทุน

รู้จัก ASP-DIGIBLOC กองทุนที่ลงทุนใน ธุรกิจสินทรัพย์ดิจิทัล และเทคโนโลยีบล็อกเชน

รู้จัก Singtel ยักษ์ใหญ่จากสิงคโปร์ เจ้าของบริษัทโทรคมนาคมทั่วเอเชีย

รู้จัก นิคมโรจนะ นิคมอุตสาหกรรมม้ามืด ที่ครองแชมป์ ยอดขายที่ดินในไทย

รู้จัก Daily Journal บริษัทด้านการลงทุน ของ Charlie Munger คู่หู Warren Buffett

รู้จัก “พอร์ตกระป๋องกาแฟ” หลักการลงทุนบ้าน ๆ ที่ใครก็ทำตามได้